کانون امام مهدی ملکان
امام زمان اکنون در کجا زندگى مىکند؟ آیا با توجه به فقراتى از دعاى ندبه، مىتوان گفت که جایگاه ایشان کوه رضوى یا ذى طوى است؟
آیت الله صافى گلپایگانى دربارهى بخش اول سؤال مىفرماید:
اصولا باید توجه داشت که اگر در موضوع غیبت، این گونه نقاط مکتوم بماند، شک و شبههاى ایجاد نمىکند؛ چنان که روشن شدن آن نیز در ثبوت و اثبات اصل غیبت مداخلهاى ندارد وقتى غیبت شخص امام (عج) و مخفى بودن ایشان معقول و منطقى است، مخفى بودن این خصوصیات به طریق اولى معقول و منطقى خواهد بود جهل به این گونه امور، دلیل بر هیچ مطلبى نمىشود با این حال، براى این که پاسخ مختصرى به این پرسش داده شود، عرض مىکنیم: بر حسب آنچه از بعضى از احادیث و حکایات معتبر استفاده مىشود، امام(عج)در غیبت کبرى در مکان خاص و شهر معینى استقرار دائم ندارند؛ بلکه براى انجام وظایف و تکالیفى به مسافرت و سیر و حرکت و انتقال از مکانى به مکان دیگر مىپردازند
( آیت الله صافى گلپایگانى) پاسخ به ده پرسش، صص ۲۷ – ۲۸)
به عنوان شاهدى بر این مدعا مىتوان به دو توقیعى اشاره کرد که از امام زمان(عج) خطاب به شیخ مفید نوشته شده است) در توقیع اول ضمن مباحث مختلف، اشاره شده است: )ما در عین حال که در مکانى به دور از خانههاى ظالمین بر حسب آنچه خداوند تعالى تا زمانى که حکومت دنیا در دست فاسقین باشد، به مصلحت ما دیده است – سکونت داریم – اما به کارهاى شما عالمیم و ذرهاى از اخبار شما از ما فروگذار نمىشود
( الاحتجاج )طبرسى(، ج ۲، ص ۳۱۹؛ به نقل از کلمه الامام المهدى، ج ۱، ص ۱۹۰
این فقره به خوبى نشان مىدهد که ایشان در محلهایى سکونت مىگزینند که از خانههاى ظالمین دور باشد این مطلب در توقیع دوم صریحتر آمده است که در آن مىفرماید: و ما شاهد و ناظر مناجات تو بودیم در حالى که در جایگاهمان در قلهى کوهى در محلى ناشناخته ساکنیم و اخیرا به خاطر افرادى بىایمان به ناچار از منطقهاى پر درخت به این جا آمدهایم و به زودى از این جا به دشتى هموار که چندان از آبادىها دور نباشد، فرود خواهیم آمد
( الاحتجاج، ج ۲، ص ۳۲۴؛ به نقل از کلمه الامام المهدى، ج ۱، ص ۱۹۶ – ۸)))) فقد کنا نظرنا مناجاتک))) الان من مستقر لنا ینصب فى شمراخ من بهماء صرنا الیه آنفا من غمالیل ألجأنا الیه السباریت من الایمان و یوشک أن یکون هبوطنا الى صحصح من غیر بعد من الدهر و لا تطاول من الزمان)
بعید نیست که اقامتگاه اصلى ایشان و یا اماکنى که بیشتر آمد و شدشان در آن جاهاست، مکهى معظمه و مدینهى منوره و عتبات مقدسه باشد)
اما دربارهى این که حضرت امام زمان(عج)با کوه رضوى و ذى طوى چه ارتباطى دارند که در دعاى ندبه آمده است: لیت شعرى أین استقرت بک النوى؟ بل أى أرض تقلک أو ثرى؟ أبرضوى أو غیرها أم ذى طوى؟( آیت الله صافى گلپایگانى بحث مفصلى دارد که خلاصهاش این است:
اولا: این دو مکان بر حسب کتب معاجم و تواریخ، از اماکن مقدس مىباشند و محتمل است که حضرت صاحب الامر(عج)برخى از اوقات شریف خود را در این دو مکان به عبادت و خلوت گذرانده باشند) این جمله هیچ دلالتى ندارد بر این که این دو مکان یا یکى از آنها، اقامتگاه اصلى و دائمى ایشان باشد)
ثانیا: این استفهامها، استفهام حقیقى نیست؛ بلکه به انگیزهى بیان سوز هجران و اظهار تأسف از فراق و حرمان از فیض حضور و تأخیر عصر ظهور گفته شده است)
ثالثا: برخى از عبارات خود این دعاى شریف نیز دلالت دارد بر این که ایشان در بین مردم هستند و از میان مردم خارج و جدا نیستند؛ مثل این فقره که: )بنفسى أنت من مغیب لم یخل منا، بنفسى أنت من نازح لم ینزح )ما نزح( عنا( ( همان: جانم به فدایت، تو همان ناپیدایى هستى که بیرون از ما نیستى) جانم به فدایت، تو همان کنار رفتهاى هستى که از ما به کنار نیستى) لذا به هیچ وجه این عبارات، جایگاه دائمى براى ایشان مشخص نمىکند (آیت الله صافى گلپایگانى، فروغ ولایت در دعاى ندبه، صص ۳۵ – ۴۶) لازم به ذکر است، با توجه به این که فرقهى کیسانیه معتقدند محمد بن حنفیه پسر امام على (ع) همان مهدى موعود است و او در کوه رضوى غیبت کرده است و در همان جا سکونت دارد، برخى این توهم برایشان پیدا شده است که با توجه به این فقرات مورد بحث أبرضوى اوچه بسا این دعاى ندبه، ساخته و پرداخته همین فرقهى کیسانیه باشد )آیت الله صافى گلپایگانى( در این کتاب مفصلا به این شبهه پاسخ مىدهد و علاوه بر ادلهى فوق، از جمله دلایلى که در رفع این توهم آمده، این فقرهى دعاست که: )أین الحسن؟ أین الحسین؟ أین أبناء الحسین؟ صالح بعد صالح و صادق بعد صادق( و مىدانیم که کیسانیه، امامت را بعد از امام حسین (ع) در محمد حنفیه تمام شده مى داند و به امامت فرزندان امام حسین (ع) معتقد نیست باز عبارت و ابن فاطمه الکبرى به خوبى نشان مىدهد که در این دعا، مهدى از اولاد حضرت فاطمه(س)دانسته شده، در حالى که محمد حنفیه از اولاد حضرت فاطمه (س) نبوده است
