کیفیت تسلط امام زمان بر تمام جهان چگونه خواهد بود عادى یا معجزه؟
آیت الله صافى گلپایگانى در این زمینه مىفرماید:
)بر حسب روایات و احادیث شریفه، وقتى حضرت صاحب الأمر )عج( ظاهر مىشود، نخست سیصد و سیزده نفر از خواص اصحاب آن حضرت در مکه معظمه در خدمت ایشان حاضر مىشوند و وقتى عدهى اصحاب و اجتماع کنندگان به ده هزار نفر رسید، از مکه خارج مىشوند و قیام خود را آغاز مىکنند ( مثلا در کتاب الارشاد از )شیخ مفید )ره((، حدیثى از )امام صادق )ع(( در مورد ظهور )حضرت قائم )عج(( نقل شده که در ضمن آن آمده است: )و قد وافاه ثلاثمائه و بضعه عشر رجلا فیبایعونه و یقیم بمکه حتى یتم اصحابه عشره آلاف نفس ثم یسیر منها الى المدینه( به نقل از منتخب الأثر، ص ۴۶۸؛ و در بسیارى احادیث دیگر به جاى ثلاث مائه و بضعه عشر )سیصد و چند نفر( دقیقا مشخص شده است که آن افراد اولیه ثلاث مائه و ثلاثه عشر )سیصد و سیزده نفر( بودهاند) ر)ک: منتخب الأثر، صص ۴۷۵ – ۶))
غلبهى آن حضرت و حکومت جهانى اسلام هم ممکن است به طور اعجاز و خرق عادت انجام یابد و هم ممکن است با فراهم شدن اسباب و علل ظاهرى باشد) ممکن است به هر دو نوع واقع شود؛ چنان که پیشرفت و غلبهى پیغمبر اکرم )ص( و قواى اسلام به هر دو نوع بود)
اما به طور اعجاز و خرق عادت، محتاج به توضیح نیست که حصول چنین غلبهى مطلق براى آن حضرت، به خواست خداوند امرى ممکن و معقول و با وعدههاى صریح و بشارتهاى حتمى است که در قرآن مجید و احادیث متواتر داده شده است که بدون شبهه حاصل خواهد شد و خداوند به مصداق آیهى: کم من فئه قلیله غلبت فئه کثیره باذن الله ( بقره ۲۴۹/۲: چه بسیار گروههاى اندکى که به اذن خدا بر گروههاى پر جمعیت غلبه کردهاند) ، آن حضرت و اصحابش را بر تمام ملل غالب خواهد ساخت)
اما از لحاظ اسباب علل ظاهرى، حصول چنین فتح و غلبه و تشکیل آن حکومت الهى ممکن و عملى خواهد بود؛ زیرا آن حضرت در موقعى ظهور خواهد کرد که اوضاع و احوال اجتماعى و اخلاقى و سیاسى، زمینه را براى پذیرش آن حضرت آماده کرده است))) شاهد این حقیقت، همان ظهور رسول اکرم )ص( و پیشرفت سریع اسلام در قرن اول است که یکى از علل ظاهرى آن، پیروزىهاى پیاپى، فساد اوضاع اجتماعى و ادارى ایران و روم بود و این که مردم این کشورها را براى قبول یک دعوت الهى و حکومت عدالت جویانه آماده کرده بود و اوضاع جهان براى قبول دعوت حضرت امام زمان )عج( – که همان دعوت به اسلام و قرآن است – مطابق روایات، به مراتب از اوضاع عالم در زمان بعثت پیامبر اسلام )ص( آمادهتر خواهد بود)( ( )آیت الله صافى گلپایگانى(، پاسخ به ده پرسش، صص ۱۹ – ۲۲، با تلخیص فراوان)
البته آنچه صحیحتر به نظر مىرسد، این است که این غلبه در نتیجهى هر دو خواهد بود؛ زیرا مطابق احادیث، این غلبه جز در سایهى نبردهاى سخت و کمرشکن حاصل نمىشود؛ یا در وصف صلابت و استوارى اصحاب امام )ع(، مطالب عظیمى گفته شده است) مثلا، رک: منتخب الأثر، ص ۴۸۶) همچنین بر ضرورت آماده شدن زمینه براى ظهور ایشان تأکید شده است که همهى این موارد، بر نقش علل ظاهرى در این غلبه دلالت دارد) از طرف دیگر، باز در احادیث دربارهى امدادهاى الهى نسبت به ایشان مطالب متعددى آمده است و اساسا یکى از سنتهاى الهى، امداد غیبى رساندن به کسانى است که در راه او گام برمىدارند: و لینصرن الله من ینصره) ( حج ۴۰/۲۲: و قطعا خداوند کسى را که به یارى [دین) او برخیزد، یارى مىکند) که اینها بر تأثیر عوامل غیبى در این غلبه دلالت دارد ( براى بحثى کلى دربارهى نقش امدادهاى غیبى در امور مؤمنان، رک: مرتضى مطهرى(، امدادهاى غیبى در زندگى بشر)در پایان، توجه به یک نکته اهمیت دارد و آن این است که در روایات متعددى، تعبیر قیام بالسیف آمده است چنان که آیت الله صافى گلپایگانى نیز متذکر شده است: )مقصود از خروج با شمشیر، مأموریت به جهاد و توسل به اسلحه براى اعلاى کلمهى حق است [نه این که ضرورتا استفاده از شمشیر، مراد باشد)) بنابراین قیام با شمشیر، کنایه از قیام با اسلحه و پیکار و جهاد و همچنین تعیین نوع مأموریت آن حضرت است و این که آن حضرت، مأمور به مصالحه با کفار نیست) البته بدیهى است که آن حضرت و اصحابش از هر اسلحهاى که در زمان ظهور ایشان متداول و استعمال آن مورد نیاز باشد، براى جهاد با کافران و ستمکاران استفاده خواهند کرد)( ( پاسخ به ده پرسش، ص ۲۴)